Sovet imperiyası türk xalqlarını bir-birindən aralı salmaq üçün əlindən gələn bütün vasitələrdən istifadə edirdi. Çar Rusiyası 1905-ci ildə verdiyi azadlıq manfestinidən türk və müsəlman xalqlarının yararlanmasının qarşısını alırdı. Rusiya Müsəlmanlarının Nijni Novqorodda keçirilən üçüncü qurultayı 1906-cı il avqustun 16-21-də keçirilirdi. Qurultayda Rusiyanın tərkibində olan bütün türk və Müsəlmanlar təmsil olunurdu. Azərbaycandan Əlimərdan bəy Topçubaşov və Qığızıstan nümayəndəsi Şah Mərdan Əfəndi Kuşcqulov çiyin-çiyinə mübarizə aparırıdılar. Qurultayda rus əsiri Müsəlman-Türkləri 16 əraziyə ayırmışdılar ki, əlaqəli işləsinlər. “Konfransda Əlimərdan bəy Topçubaşovun təklifi və konqresin qərarı ilə din nümayəndəsinin müfti və imamların konqres qarşısında bir yerdə olmaları, yeyib-içmələri ilə aradan qaldırılmışdı”. Hüseyin Baykara “Azərbaycan İstiqlal Mübarizəsi tarixi. Səhivə 251” Bakı 1992. Moskva Pyoturun vəsiyyətinə əməl edərək müsəlmanlar arasında məzhəb və təriqət çəkişmələrin qızışdırmaqla aralarına nifaq salıb parçalamağı və öz hakimiyyətlərin sürmək vəsiyyətini, altüst edən bir qərar idi. Uzaq görən türk ziyalılarının əməyinin bəhrəsidir ki, türk xalqları bir-biri ilə mehriban dolanırlar. Ancaq Rus və ermənilərin məkirli siyasətləri öz acı bəhrəsini 1989-cu ildə Özbəkistanda versi. Türk-türkə əl qaldırdı. Axıska terkləri ikinci dəfə qırğınlara və sürgünə məruz qaldılar. Qırğız xalq Qarabağ hadisələrində həmişə Azərbaycanın haq səsinin eşidilməsinə əllərindən gələn köməklikləri əsirgəməmişdilər. Ulu Öndər Heydər Əliyevin qətiyyəti nəticəsində cəbhədə uğurlu dönüş yarandı. Azərbaycan və Ermənistan arasında Bişkek protokolunu 1994-cü il mayın 12-də cəbhə xəttində atəşkəs əldə olundu. Bütün beynəlxalq səviyyəsində aparılan danışıqlarda Qırğızıstan həmişə Azərbaycanın yanında olub. Azərbaycan məsələsi BMT-də səsverməyə çıxarılanda, Azərbaycan torpaqlarının qeyd-şərtsiz boşaldılması qətnamələri qəbul ediləndə də Qırğızıstan nümayəndələri, öz səslərini Azərbaycanın lehinə vermişdi. Görkəmli Qırğız yazıçısı C.Aytmatovda həmişə Azərbaycanın ədalətli-haqq işini müdafiə etmişdi. 44-günlük Vətən müharibəsində Qırğız xalqı, ziyalıları və rəhbərləri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Cənablarının haqlı və ədalətli işlərin müdaifə etmişlər. 20 aprel 2022-ci ildə Qırğızıstan respublikasının Prezidenti Sadır Japarovun Bakıya rəsmi səfərə gəlməsi, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə görüşləri bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan rəhbərliyinin uzaq görən xarici siyasəti öz gözəl təhvəsini verir. Azərbaycan və Qırğızıstanın yüksək investitsiya imkanının güclü olması, gələcəkdə Azərbaycanın işğaldan azad olmuş ərazilərində Qırğızıstan şirkətlərinin yaxından iştirak etməsinə imkan yaradacaq. Xalqımızın müdrik Ali Baş Komandanı İlham Əliyev ona uzadılan dost əlləri həmişə hərarətlə sıxmışdır. 44 günlük zəfərdən sonra Azərbaycan Prezidentinin təşəbbüsü ilə Şuşa şəhərinin 2023-cü ildə Türk mədəniyyət mərkəzlərinin paytaxtı elan olunmasın ilk dəstəkləyən dövlətlərin birincisi qardaş Qırğız rəhbərliyi olmuşdur. Ermənilərin Minski qrupunda Fransa prezident seçkilərinə olan ümidləridə boşa çıxmışdı. Erməni pərəst namizədlərin seçkilərdə 5%-dən artıq səs toplaya bilməsi onu göstərir ki, artıq erməni yalanlarından və əzabkeş xalq obrazından diksinib. Dünya artıq erməni hiylələrinə inanmır. Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarovun Azərbaycana olan son rəsmi səfəri türk xalqlarının xoşbəxt gələcəyindən xəbər verir. Türk xalqlarının yaxınlaşması yəqin ki, çoxlarına narahatlıq gətirib yuxusun ərşə çəkir.Sabir Qasımov, Xocalı rayon Meşəli kənd tam orta məktəbinin müəllimi